Heftige gesprekken

Twee weken alweer. En het lijkt alsof we hier al veel langer zijn. Thirza’s backpack is aangekomen, onze fietsen zijn klaar voor gebruik, in het activistencafé beschouwen ze ons al als stamgasten, we hebben al ontzettend veel mensen leren kennen hier en de eerste interviews zijn zelfs al afgenomen! Maar natuurlijk was er ook een klein beetje tijd voor ontspanning.

Deze week hebben we ons best gedaan om bij zoveel mogelijk winkels naar binnen te gaan, om op deze manier een zo groot mogelijk netwerk te creëren. Mensen in de buurt moeten namelijk weten dat we geïnteresseerd zijn in verhalen over racisme en activisme ertegen, om ons te kunnen linken aan bekenden van hen die aan ons hier meer over kunnen vertellen. Het idee van antropologie is dat je niet simpelweg met mensen afspreekt voor een interview om ze vervolgens nooit meer te zien. Nee, je bouwt een vertrouwensband met mensen op, zodat men je dingen toevertrouwt die een simpele voorbijganger niet zou opvallen. Het gaat om een diepere laag van bewustzijn, dan enkel het oppervlak. We merken dat deze methode zeker zijn vruchten afwerpt. Zo zijn we een aantal keer in de fietsenwinkel geweest, waar men ons contactgegevens heeft gegeven van iemand die bij de protesten in Ferguson betrokken was. Ferguson is een voorstad van St. Louis en er ontstonden protesten in die voorstad omdat een 18-jarige jongen, Mike Brown, op 9 augustus 2014 door een blanke politieagent is neergeschoten. In die maand zijn er daarna nog twee andere zwarte mannen neerschoten door politieagenten. Er waren protesten en mensen kwamen in opstand tegen het politiegeweld en het racisme dat eraan ten grondslag ligt. Zo hebben we ons eerste interview gehad met een man die in het noorden van de stad een gebouw heeft dat wordt gebruikt om jongeren een kans te geven om hun gevoelens tot uiting te laten komen door middel van creativiteit. Een voorbeeld hiervan is de Poetry Slam, waarover ik het in mijn vorige blog had. Daarnaast hebben we een ongepland interview gehad met de eigenaresse van het activistencafé waar we een paar keer per week komen om te werken en ook om ons gezicht te laten zien. Het is ongelooflijk om verhalen te horen van hen omtrent hun ervaringen met racisme, het politiegeweld in Ferguson en de stad St. Louis, maar ook om van hen te horen wat hen drijft en hoe zij proberen een bijdrage te leveren aan een maatschappij waarin echt iedereen gelijke kansen heeft.

Met zoveel heftige thema’s waarmee we constant bezig zijn, heb ik echt een fiets nodig. Fietsen, douchen en slapen is voor mij de enige mogelijkheid om de heftige gesprekken te verwerken die we hier dagelijks hebben. Deze week hebben we dan ook gelukkig eindelijk twee fietsen kunnen regelen. De meeste mensen hier vervoeren zich per auto, maar ik ben veel gelukkiger met een fiets! De ene fiets lenen we van het stel waarbij we verblijven, en de andere fiets mogen we lenen van iemand die we via Couchsurfing hebben ontmoet. We moesten de fietsen wel eerst een beetje oplappen, voordat ze klaar zouden zijn voor gebruik. Mensen fietsen hier namelijk niet zo graag als dat wij in Nederland doen. Meer dan 200 meter lopen is al geen loopafstand meer en fietsen met de kou vinden ze hier ook geen fijn idee. Het is namelijk nog steeds rond het vriespunt en tot gisteren lag er een dik pak sneeuw. Echter, dat houdt ons natuurlijk niet tegen om te gaan fietsen. We hebben de banden wat opgepompt, ventieldopjes gezocht en deze op de banden gedaan, de zadels verhoogd, een slot en fietslampjes gekocht. De hoogte van de zadels is hier namelijk echt belachelijk laag en de fietslampjes zijn hier niet verplicht. Enkel twee reflectoren zijn nodig om een fiets te mogen berijden in het donker. Echter, zonder lichten rijden op wegen waar eigenlijk alleen auto’s met hoge snelheden overheen rijden leek ons niet zo’n geweldig idee, dus we hebben nu ook achterlichten. De ene fiets is een soort cruiser en de andere een mountainbike. We voelen ons super onafhankelijk en vrij op onze fietsen en hebben ze dan ook maar direct uitgetest. Zaterdag zijn we namelijk op de fiets naar de Gateway Arch geweest. Dat is ongeveer een half uurtje fietsen, heuvel op heuvel af. Zeg maar de Tankenberg, maar dan 10 keer achter elkaar. Het was vooral koud bij de Gateway Arch, dus we zijn zo snel mogelijk ergens binnen gaan zitten. Fastfood is hier overal, dus ons oog viel op een soort bakkerij. Daar aangekomen stond op het menu bij alles hoeveel calorieën erin zat. Het lijkt wel alsof men in de Verenigde Staten nooit een middenweg kan vinden. Het is óf fastfood, óf overdreven gezond. Echter, ik moet er wel bij zeggen dat ik bij mijn “gezonde sandwich” er vrolijk een zakje chips bij kreeg, dat dan weer wel.

Verder hebben we afgelopen week geprobeerd films en documentaires te kijken over de geschiedenis van de stad. Veel van de documentaires werden ons aangeraden door mensen hier en deze hebben we op ons gemak op onze kamer gekeken. Er waren documentaires bij over de architectuur van de stad en de leegstand in het noorden waarover ik vorige week schreef en levensverhalen over belangrijke personen in de geschiedenis van St. Louis en de staat Missouri. Daarnaast zijn we ook naar een filmvertoning geweest in de bibliotheek in de binnenstad. Het was een Hollywood film over Malcolm X. Malcolm X was een van de Amerikaanse leiders en woordvoerders van de Nation of Islam, een religieuze en politieke beweging die onder meer streed voor gelijke rechten van de zwarte bevolking. Begin 1965 werd hij vermoord. Ons plan was dat we wat zouden kunnen leren van deze film, maar met name dat we ook interessante mensen bij de filmvertoning zouden kunnen ontmoeten. Echter, het was een gratis filmvertoning en het was zo koud buiten, wat er voor zorgde dat we tussen bijna alleen maar daklozen zaten. We kwamen hier achter toen een bewaker iemand die in slaap gevallen was naar buiten stuurde. De daklozen waren met name Afro-Amerikanen. Nadat de film was afgelopen, viel me het op dat ook in de bibliotheek zelf bijna alleen daklozen zaten. Een man sprak me na de film aan en hij vertelde over zijn leven. Hij vertelde dat hij vier zoons had. Een van zijn zoons was een paar maanden geleden neergestoken zonder reden en overleden. Hij was vijftig en voelde zich gezegend dat hij op straat deze leeftijd had mogen bereiken. Ik kreeg tranen in mijn ogen en over zijn gezicht liepen eveneens tranen. Ik wist niet goed wat ik moest doen. Ik kon hem niet helpen, hoe graag ik dat ook had gewild. Eenmaal de hoek om rolden er bij mij ook tranen over mijn gezicht. Ik voelde me schuldig dat ik hem niet kon helpen en voelde me ook machteloos vooral. Ik wilde heel graag uit het bibliotheek gebouw, maar eenmaal buiten stonden er nog eens zo’n twintig mensen zonder een thuis. We begonnen in een flink tempo naar de bushalte te lopen. Dat deed me goed. Even de frisse lucht in en lekker een stukje wandelen. Proberen niet de last van de hele wereld op mijn schouders te leggen. We waren namelijk afgezet met de auto bij de bibliotheek, dus we zouden met de bus terug gaan. Na zo’n tien minuten lopen, kwamen we aan bij het busstation. De vorige avond hadden we staan wachten op een bus, een uur lang in de kou en in het donker, maar de bus kwam niet opdagen. Het was niet zo’n fijne plek om te staan, aangezien op de parkeerplaats achter ons heroïne werd verhandeld en gebruikt. Echter, we stonden daar met z’n tweeën en maakten gebruik van de zwarte humor om de situatie wat op te vrolijken. Zoals gezegd, een bus hebben we nooit gezien, dus we waren erg benieuwd of dit maal er wel een bus zou komen. Gelukkig, na vijf minuten stond er al een bus klaar voor ons. Het duurde even voor dat de bus begon te rijden en dus hadden we mooi de tijd om even alles te observeren. Zo hebben de bussen in Amerika niet zo’n mooi rood stop-knopje als in Nederland. Ze maken hier gebruik van een soort lijntjes waar je aan moet trekken. Die lijntjes zijn dan allemaal verbonden met elkaar en leiden tot één centraal punt vooraan in de bus waar de buschauffeur kan zien of iemand bij de volgende halte de bus wil verlaten. Ik zal even een foto hiervan bij het blog voegen, want ik merk dat ik het lastig vind om uit te leggen. In de bus waren wij de enige blanken, de rest was Afro-Amerikaans. Het openbaar vervoer is hier namelijk voor de armen. Het werkt voor geen meter en iedereen die enigszins geld heeft, zelfs studenten, hebben een auto. Ik vind het stuitend om steeds maar weer te merken dat de Afro-Amerikanen en de armen vaak tot dezelfde categorie behoren. Wie zijn dakloos? Afro-Amerikanen. Wie werken er in de supermarkt achter de kassa? Afro-Amerikanen. Wie hebben er te weinig geld voor een auto en zijn daarom aangewezen op het openbaar vervoer? Afro-Amerikanen. Uiteraard is zo’n onderscheid er in Nederland ook. Echter, in een andere samenleving kijk je met een “frissere blik” en valt het je beter op.

Met alle ervaringen hier besef ik nog meer wat voor een toegevoegde waarde antropologie heeft. Het geeft je de kans om een wereld te ervaren vanuit het perspectief van de mensen die er wonen. Een toerist komt om te zien wat hij heeft gelezen in een reisbrochure of in de Lonely Planet. Antropologen gaan ergens naar toe om (levens)verhalen te horen en op te schrijven van de “gewone bevolking”. Je krijgt door intensief contact een dieper inzicht dan een (on)geïnteresseerde voorbijganger ooit zou kunnen krijgen. Zonder je open te stellen voor verschillende mensen en hun ervaringen kan je mijns inziens complexe problemen zoals racisme niet oplossen. Je moet elkaar van mens tot mens benaderen en oprechte interesse tonen in het leven van een ander. Iets dat ik hier al vaak gehoord heb is: “Je weet niets van het lijden van iemand anders, daar moet en kan je niet over oordelen”. Je moet elkaar vertrouwen en praten om tot de essentie te komen. Ik zie dat als het doel van antropologie: ervoor zorgen dat verschillen tussen mensen worden omarmd en bewonderd, in plaats van dat het mensen verdeeld. Mede dankzij deze hernieuwde inzichten heb ik gisteren de plaats die voor mij gereserveerd was bij de researchmaster “Cultural Anthropology: Sociocultural Transformation” aan de Universiteit van Utrecht bevestigd. Ik hoop dat ik met deze master, nu en in de toekomst, iets zal kunnen bijdragen aan een wereld waarin men oprechte belangstelling toont voor diversiteit, waarin minderheden niet worden onderdrukt door de meerderheid of door machtigen en waarin plaats is voor een ieder ongeacht zijn huidskleur, afkomst, religie.