De week van de protesten

We zijn nu precies op de helft van onze tijd in Amerika en dus ook van ons veldwerk. Deze week was weer een interessante week voor ons. Zo hebben we onze eerste protesten bijgewoond, we hebben geskyped met onze begeleider in Nederland en we zijn voor het eerst de Mississippi overgestoken. Daarnaast heb ik helaas ook de verjaardag van Patrick moeten missen. Het is toch vreemd om vanaf de andere kant van de wereld je broer te moeten feliciteren. Echter, ik heb nog steeds het idee dat we met dit veldwerk echt wat kunnen bijdragen aan een mooiere wereld en daarom is het hier, zeker samen met Thirza, prima uit te houden. Veldwerk is met name zo tof omdat je niet van tevoren weet waar je terecht zult komen en welke interessante mensen je gaat tegenkomen. Zelfs op de dag zelf hebben we vaak nog geen idee wat we precies gaan doen. Dat komt mede doordat we zoveel mogelijkheden hebben om evenementen bij te wonen en we op het laatste moment pas kiezen, maar ook omdat we vaak niet precies door hebben wat een evenement nou precies inhoudt. Iets waar we met name nog steeds moeite mee hebben, is om erachter te komen of we nou wel of niet van tevoren moeten eten. Wanneer een evenement om 18.30 begint is dat bijvoorbeeld erg onduidelijk voor ons als Nederlanders. Soms zijn er hapjes en is dat prima avondeten, soms verkopen ze alleen gefrituurde kip of broodjes met knakworst, en soms is er ook helemaal niets te eten. We hebben nog niet echt een patroon hierin gevonden en we vragen ons dan ook af wanneer ze hier dan zelf eten. Stiekem weten we het antwoord natuurlijk al, gewoon constant, zonder een ritme. Ze hebben niet zoals in Nederland een strak programma; om 8 uur ontbijten, 12 uur lunchen en 6 uur avondeten. Nee, ze eten gewoon wanneer ze zin hebben en wanneer het uitkomt. Daar moeten we nog steeds een beetje aan wennen.

Deze week hebben we vijf interviews afgenomen. Een zesde was gepland, maar soms komt een informant gewoonweg niet opdagen of vergeet hij een afspraak. Ook dat is veldwerk. Onze interview-teller staat nu op 15. We lopen daarmee dus prima (voor) op schema. En zeker dan is het natuurlijk leuk om te skypen met je begeleider die in Nederland zit. We hebben een uur lang met hem gepraat over praktische zaken zoals de veiligheid en ook over de inhoudelijke gang van zaken. Hij heeft ons toestemming gegeven om ons onderzoek samen te blijven doen. Dit is normaal gesproken niet de bedoeling, maar gezien de veiligheidssituatie hier is dat toch beter. Het lijkt ons immers leuk om niet alleen vanuit Amerika over ons onderzoek te berichten, maar straks ook de mogelijkheid te hebben om in levende lijve in Nederland hierover te vertellen. En daarvoor moeten we toch echt weer veilig in Nederland terechtkomen. We schrijven in Amerika elke dag verslagen van onze dag, feitelijke maar ook over onze eigen beleving. Aangezien een antropoloog zijn eigen meetinstrument is, is het namelijk belangrijk om te zien hoe je je onderzoek (onbewust) beïnvloed. Ook hebben we drie rapportage momenten naar onze begeleider en één of twee gesprekken via skype.

We hebben deze week weer verschillende activiteiten bezocht. Zo heeft Arjen van Veelen (van De Correspondent) ons meegenomen naar een gemeenteraadszitting in Ferguson. Ik denk dat Ferguson vergelijkbaar is met de gemeente Losser qua inwoneraantal en qua sfeer in de gemeenteraad. Uiteindelijk werd na ongeveer een uur de zitting geschorst. We zijn er niet achter gekomen wat daar nou precies de oorzaak van was. Ook anderen konden ons dat niet vertellen. Misschien kwam het door het stille protest van verschillende demonstranten die rondjes liepen door de zaal met rode stopborden met daarop “Stop racisme nu”, “Stop de leugens” en “Stop de zwarte belasting”. Het kan echter ook zo zijn geweest dat men mensen die niet bij deze zitting aanwezig konden zijn, bij gebrek aan genoeg stoelen, een volgende mogelijkheid wilde geven om alsnog de zitting te kunnen bijwonen. Verder zijn we natuurlijk weer naar een open mic geweest, en ook naar een maandelijkse Afro-Amerikaanse filmclub waar een film getoond werd die is getiteld: “Let the Fire Burn”. Deze documentaire film gaat over hoe de politie van Philadelphia de radicale groep MOVE heeft geterroriseerd, met als ontknoping dat zij op 13 mei 1985 twee kilo militaire explosieven op een rijtjeshuis dat bewoond werd door MOVE hebben geworpen. Dit alles mondde uit in een brand die een uur lang bewust niet is bestreden, hoewel er brandweerlieden ter plaatse waren met bruikbare waterkanonnen. Dit alles had tot gevolg dat 5 kinderen en 6 volwassenen, behorend tot MOVE, werden gedood en dat 61 huizen werden verwoest. Zestig huizen dus van andere Afro-Amerikanen, die niet eens iets te maken hadden met MOVE. Het was een illustratie van hoe vooroordelen, onverdraagzaamheid en angst kunnen leiden tot ondenkbare gewelddadigheden. Na de film werd erover nagepraat en er werden door geëmotioneerde mensen gelijkenissen getrokken tussen deze terreur door de politie (en brandweer) en de gebeurtenissen in Ferguson. Ontzettend heftig om te beseffen dat instituties na ruim drie decennia dus nog steeds niet veranderd zijn.

Gelukkig heb ik ook luchtiger nieuws, voor zover dat luchtig is. We zijn namelijk deze week de Mississippi rivier over gereden. Het was in de avond, en het zag er echt geweldig uit. Ik hou van water, van zee en van grote rivieren, dus ik vond het heel tof om na een maand ook echt de Mississippi van de andere kant te zien. Terwijl we op de brug reden, zag ik het bordje met “Louisville”. Toen was het helemaal af! Als het goed is moet er bij sommigen nu een belletje gaan rinkelen ;). Hint: het is een liedje. Een van mijn favoriete piraten liedjes dat ik vaak gezongen heb ik de keet. De titel is “Ze was zo mooi als de Mississippi”: https://www.youtube.com/watch?v=fQSvUS8lejs. Maar terwijl ik dat zong in De Lutte had ik nooit gedacht dat ik ooit zo dichtbij de tekst van dat lied zou komen. Ik vond het altijd een heel vredig liedje. Maar toen wij de Mississippi overstaken, kwamen wij aan in East St. Louis. Dat ligt niet meer in Missouri, maar in Illinois en is waar mogelijk nog gevaarlijker dan het noorden van St. Louis. Men heeft ons aangeraden daar niet heen te gaan. Men gaat er alleen heen om te gokken en voor de prostituees. Echter, wij waren met een informant meegereden die haar dochter nog even snel moest wegbrengen bij familie daar en zo kwam het dat wij dus ’s avonds, onverwachts, in East St. Louis rondreden. Het zag er niet ontzettend anders uit dan het noorden van St. Louis, maar ik moet toegeven dat ik daar niet graag zou willen rondlopen. Ik was blij dat onze informant de buurt goed kende daar, aangezien ze daar zelf ook opgegroeid is.

Een andere informant heeft ons deze week ook meegenomen in haar auto. Ditmaal echter op een Ferguson tour. Dat wil zeggen, via de weg naar Ferguson langs plekken waar Afro-Amerikaanse jongeren zijn vermoord door politieagenten. Eerst gingen we langs de plek waar de 18-jarige VonDerrit Myers neergeschoten is op 8 oktober 2014. Dat is vlak bij het activistencafé waar wij vaak te vinden zijn. Het was behoorlijk schokkend voor ons dat we wekelijks een paar keer vlak langs deze plek fietsen. Er lagen ter nagedachtenis aan hem teddyberen en er stond een bord met “Black Lives Matter”. Daarna reden we door naar de plek waar de eveneens 18-jarige Mansur Ball-Bey vermoord is. Er wordt gezegd dat hij een geestesziekte had, wat dit alles nog extra tragisch maakt. Zijn gedenkteken is op het midden van de weg. Om een boom zijn knuffels opgehangen en hangen teksten. Los van dit gedenkteken ziet dit eruit als een “keurige buurt”, wat dat ook moge betekenen. Vervolgens reden we door naar onze laatste stop, naar Ferguson, de voorstad van St. Louis waar Mike Brown is vermoord. Daar hebben we de plek gezien waar Mike neergeschoten is door Darren Wilson. Ook Mike was nog maar 18 jaar. We hebben daar ook de straten gezien waar de protesten waren. Wanneer je hier nietsvermoedend langs zou rijden, zou je niet zien dat dit de plek was die iedereen zag op het nieuws wereldwijd. Er zijn nog een paar gebouwen die vernield zijn, maar verder is er niets meer van te zien. Ik heb onthouden wat een andere informant zei over dit soort “uitbraken van geweld”, zoals het op het nieuws werd tentoongesteld. Hij zei dat geweld iets is dat je niet tegen spullen kan aanrichten, hoewel dat natuurlijk ook niet valt goed te keuren. Nee, geweld is iets dat je aanricht ten opzichte van mensen. En het enige geweld dat gebruikt is bij de protesten, is geweest aan de kant van de politieagenten. Ja, er zijn ruiten ingeslagen en dingen in brand gezet. En dat valt niet goed te praten. Maar veel erger is dat politieagenten geweld hebben gebruikt tegen demonstranten. Ook tegen demonstranten die niets van dat alles deden. We hebben verschillende mensen gesproken die tegen de grond zijn gewerkt en geschopt door twee of drie politieagenten tegelijkertijd. Dat geweld was echter niet te zien op het nieuws. Waarschijnlijk omdat we het makkelijker vinden om “een paar arme zwarten” te zien die wat in de fik zetten, dan politieagenten die vreedzame demonstranten mishandelen. Het nieuws wordt immers ook maar gemaakt door mensen en is zeker niet de (hele) waarheid! Het schokkendste zelf vond ik om te beseffen dat wij nog maar op drie verschillende plekken zijn geweest in St. Louis en de voorsteden, maar dat er nog ontzettend veel andere plekken zijn hier waar jonge Afro-Amerikanen zijn neergeschoten door politieagenten. Stel je voor dat in De Lutte iemand is neergeschoten, drie in Oldenzaal, twee in Denekamp en ook nog een in Beuningen. Onvoorstelbaar! Bovendien is bij geen enkele van de drie zaken die wij hebben bezocht de politieagent in kwestie vervolgt of schuldig bevonden. We hebben aan verschillende mensen gevraagd of zij ook weten van incidenten waarin een blanke vermoord is door een politieagent. Echter, niemand kan zich zo’n soort incident voor de geest halen..

Het feit dat er zo’n onderscheid wordt gemaakt tussen blanken en Afro-Amerikanen blijf ik schokkend vinden. Met name toen een blanke politieagent met wie wij spraken racisme afdeed als een mythe, terwijl hij de Trump supporters “beveiligde” op het anti-Trump protest waar wij bij waren. Naast dat wij namelijk onderzoek doen naar activisten, schrijft de antropologische methode voor dat wij zelf ook behoren te participeren tijdens het observeren. Ons eerste protest was afgelopen weekend. Het was een stil protest voor Reggie Clemons. Hij was 19 jaar toen hij werd opgepakt in verband met een dubbele moordzaak. Echter, na 25 jaar is hij nog steeds niet schuldig bevonden en een paar maanden geleden is zijn aanklacht ingetrokken, waarop direct een andere, nieuwe aanklacht tegen hem is ingediend. Hij zit al langer vast dan dat hij buiten de gevangenis is geweest. Ik hoef natuurlijk niet erbij te vertellen dat het hier eveneens om een Afro-Amerikaanse man gaat. Er waren zo’n 25 demonstranten, waaronder wijzelf. We hielden ieder een kaars vast, terwijl we voor het gerechtsgebouw stonden. Nadat een vrouw met een megafoon verschillende vragen had beantwoord over de zaak, en we de aandacht hadden getrokken van verschillende automobilisten die telkens moesten stoppen voor het stoplicht, werd besloten een paar honderd meter te lopen in de richting van het “justice centrum”. Daar wordt Reggie gevangen gehouden. Men maakt spottend grappen dat het geen “rechtvaardigheidscentrum” is, maar juist een “onrechtvaardigheidcentrum”. Dit alles bij elkaar duurde ongeveer een uur. Ik vond het erg spannend, aangezien men hier geen vergunning aanvraagt om te protesteren. Maar gelukkig verliep alles soepel. Bij het tweede protest, dat wij afgelopen weekend bijwoonden, verliep het minder soepel en de sfeer was ontzettend grimmig. We hadden een uitnodiging ontvangen om naar de privé informatieavond te komen over wat het anti-Trump protest zou inhouden en wat de bedoeling zou zijn qua activisme in het gebouw zelf waar Trump een speech zou geven. Dat wij zo’n uitnodiging ontvangen laat zien dat we steeds dieper in het netwerk van de (hardcore)activisten komen. Dat wij zelf meeprotesteren haalt ook het wantrouwen jegens ons wat meer weg. We zijn uiteindelijk naar een semi-openbare bijeenkomst geweest waar men het had over de verschillende dingen die men van plan was te gaan doen, zowel binnen als buiten het gebouw waar Trump zou komen. Daar hebben we weer verschillende nieuwe activisten leren kennen. En ook hebben we beiden een bord gemaakt. Op mijn bord stond: “Minder haat, meer *hartje*”. De boodschap is dus: minder haat, meer liefde! Trump wil namelijk “Amerika weer groot maken”, en daarmee bedoelt hij onder andere dat er een muur moet worden gebouwd tussen Mexico en Amerika en dat alle moslims geregistreerd moeten worden aangezien het allemaal terroristen zijn. Met onze zelfgemaakte borden zijn we naar het protest gegaan. We waren er om 9 uur ’s ochtends, maar toen stonden er al ontzettend veel mensen. De eerste mensen stonden er namelijk al bij het ochtendgloren. Zowel demonstranten, als Trump supporters. De Trump supporters stonden namelijk in de rij om binnen te komen in het gebouw waar Trump zijn speech zou geven. De demonstranten stonden bij het laatste stuk van de rij, om te demonstreren. Tussen de Trump supporters stonden ook vermomde demonstranten. Zij wilden vermomd als Trump supporter het gebouw binnenkomen, zodat zij van binnenuit de speech konden stilleggen. Na twee uur in de kou te hebben staan protesteren, begon de sfeer al wat grimmiger te worden. Toen hebben wij besloten om weg te gaan, aangezien wij niet graag gearresteerd willen worden. We werden van de ontwikkelingen echter wel op de hoogte gehouden in een chat met verschillende informanten. Het resultaat van de protesten: de speech van Trump is zeker 6 keer stilgelegd en zijn speech van die avond in Chicago heeft hij afgelast. Bij de protesten zijn 31 demonstranten opgepakt en 1 Trump supporter. Ik heb achteraf de filmpjes bekeken van de protesten op verschillende sites en van informanten, daarop heb ik geen geweld kunnen vinden van demonstranten. Echter, demonstranten zijn wel gewelddadig tegen de grond gewerkt en gearresteerd. Een vrouwelijke politieagent is zelfs op het gezicht gaan staan van een demonstrant. Een dag later zijn de meeste demonstranten weer vrijgelaten; drie mensen zitten nog in de gevangenis. Bij mijn weten alleen Afro-Amerikanen.

Ik zal nog even kort even iets mededelen over een lezing waar zijn geweest, en dan beloof ik dat het echt weer wat luchtiger zal worden. De lezing waar wij zijn geweest ging over het post traumatische stress syndroom (PTSS). PTSS ontstaat ten gevolg van ernstige, stressgevende situaties, waarbij sprake is van levensbedreiging, ernstig lichamelijk letsel of een bedreiging van de fysieke integriteit. Deze situaties zijn voor de persoon traumatisch. Wat niet bij iedereen bekend is, is dat het syndroom over te dragen is naar volgende generaties indien het niet behandeld en verwerkt wordt door de betreffende persoon. Het slavernijverleden is daar een voorbeeld van. 400 jaar van onderdrukking, verkrachting van vrouwen, het gebruiken van baby’s als voer voor alligators, mishandeling, marteling en moorden. Al dit onverwerkte leed van een niet erkende genocide, die ook niet in deze mate is erkend door veel Afro-Amerikanen zelf vanuit een soort overlevingsmechanisme, leidt tot veel problemen in de huidige Amerikaanse maatschappij. Onbewust leert men de meisjes dat zij niet mooi zijn, nog steeds vanuit een overlevingsmechanisme, omdat zij anders verkracht zouden worden door blanke slavendrijvers. En men doet alsof de jongens dom zijn, omdat je als slaaf niet in staat mocht zijn om te kunnen lezen of schrijven. Was dit wel het geval, en kwam men hierachter, dan werd je aan een boom opgehangen en vermoord. Het slavernijverleden speelt bewust en onbewust nog steeds in de levens van de Afro-Amerikanen, maar ook in die van de blanke Amerikanen. Zij vrezen namelijk voor hun leven wanneer zij een Afro-Amerikaanse man zien. Zelfs wanneer zij politieagent zijn en zelf een geladen wapen tot hun beschikking hebben. Er is een heleboel onverwerkt leed, wat de Amerikaanse samenleving ontworteld.

Dan tot slot nog het vrolijke deel van onze week. We hebben namelijk een winkelcentrum ontdekt! We moesten weliswaar er een uur lang heuvel op, heuvel af, voor fietsen. Maar het was het helemaal waard. Het winkelcentrum heet “Saint Louis Galleria” en is een ontzettend groot winkelcentrum in een voorstad van St. Louis. Er zijn volop kledingwinkels, schoenenwinkels, eetgelegenheden en zelfs een bioscoop. We hadden de eerste keer maar anderhalf uur de tijd om te winkelen, maar daar waren wij natuurlijk al ontzettend blij mee. Er hingen overal geweldig mooie jurkjes, en we hebben ze allemaal aangepast! Oké, niet allemaal, maar wel echt twintig ofzo. Na onze snelle winkelsessie, verlieten we tevreden het winkelcentrum met ieder een jurkje, dat we konden dragen wanneer we naar het symfonie orkest zouden gaan. We hadden namelijk gratis kaartjes gekregen, omdat de vrouw van het koppel bij wie we wonen daar werkt. De jurkjes waren nu geregeld. Echter, Thirza heeft geen hakken meegenomen naar Amerika, en ik alleen m’n korte blauwe laarsjes, dus eigenlijk moesten we deze week nog een keer de tocht maken naar het winkelcentrum. Direct na het Trump protest zijn we dus op onze fietsen gesprongen, met als missie om binnen drie uur de perfecte hakken te vinden. We zijn gelukkig hierin beiden geslaagd en we hebben zelfs nog wat lente/zomerkleding kunnen inslaan. Korte broekjes had ik namelijk ook niet ingepakt. Ik ging ervan uit dat het hier veel kouder zou zijn. En hoewel het dus ook een week lang gesneeuwd heeft, veranderd het weer hier zo ontzettend snel dat we ook al echt dagen hebben gehad met in de 20 graden. Zoals de mensen hier zelf zeggen: het weer verandert elke 15 minuten. Dus de nieuw gekochte, korte broekjes komen vast nog van pas. Toen we deze tweede keer thuis kwamen vanaf het winkelcentrum, hadden we nog een half uurtje om ons klaar te maken voor de voorstelling van het symfonie orkest. Hoewel we zowat alles affietsen, werden we naar de voorstelling van die avond gebracht en gehaald met de auto. Daar aangekomen voelde me ik net een prinses. Er lagen overal rode lopers en er hingen grote kroonluchters. Het leek net een balzaal van een paleis. Ik zal wat foto’s bijvoegen, die spreken voor zich. We hebben de voorstelling van “Berlioz Romeo & Juliet” gezien, uitgevoerd door een orkest: het St. Louis Symfonie Orkest dat een van de beste orkesten ter wereld is. Tussen de muziek door was er zang, in het Frans, door een enorm groot koor. Ik bevond me ruim 3 uur lang in een andere wereld. Even geen aandacht voor het activisme dat we hier onderzoeken, gewoon even genieten van de muziek en me wanen in de liefde van Romeo en zijn Juliet.